Çocukların trafikte güvenliği, yolculuk yaparken araçta güvenliği konusunda dikkat edilmesi gereken birtakım konular var. Bunlardan bir tanesi doğru, doğrunun üzerine basarak söylüyorum, doğru çocuk koltuğu seçimi, ikincisi bu koltukların araca doğru bağlanması ve üçüncüsü de çocuğun koltuğa yine doğru bağlanmasıdır.
Otomobillerde çocuk koltuğu kullanmanın önemi nedir?
Çocuklar için araçlarda çocuk oto koltuğu kullanmak yasal bir zorunluluktur. Çocuk oto koltuğunu çocuğumuzun güvenliği açısından kullanmamız gerekiyor.
Araç içerisinde yolculuk yapan, ister yetişkin olsun ister çocuk olsun isterse bir eşya olsun orada, bir kaza anında, önden çarpışmalarda özellikle, çok yüksek bir hızla, kısa bir sürede öne doğru fırlayacaktır. Bu fırlama sırasında bu çocuğun ya da yetişkinin ağırlığı, kendi normal ağırlığının 20-30-40-50 katına çıkabilecektir. Bu ağırlıkta, öne doğru giden bir çocuk öndeki sürücüye ya da öndeki yolcuya çarpabilir, önü açıksa camdan fırlayabilir. Hayati tehlikeler söz konusudur.
Bunu anlatabilmek için size şu örneği vereyim: Pazara gittiniz, bir karpuz aldınız. Bunu arka koltuğa koyup kontağı çevirip yol çıkmazsınız. Çünkü en ufak bir fren yaptığınız anda çarpacaktır, karpuz fırlayacaktır, her taraf karpuz olacaktır. Peki çocuğunuza gelince, dünyadaki en kıymetli varlığınız; bunu da bağlamadan arka koltuğa yola çıkar mısınız, çıkmak ister misiniz? İstemezsiniz. O zaman ne yapmamız gerekiyor çocuğumuzun güvenliğini sağlamak için? Çocuğu araca bağlamak gerekiyor. Ancak bizim, büyüklerin, yetişkinlerin kullandığı emniyet kemerleri ile çocuğu bağlamamız mümkün değil, çünkü boyları kısa. Araçlarda hazır olarak gelen emniyet kemerleri yetişkinler için tasarımlanmış. O zaman çocukları araca bağlayabilmek için çocuklar için tasarımlanmış ve üretilmiş çocuk oto koltukları kullanmamız gerekiyor.
Çocuk koltuklarını seçerken de çocuğun boyuna ya da yaşına göre oto koltukları seçmemiz gerekiyor. Ağırlık artık söz konusu değil. Boy, çok daha önemli. Bu koltukları araca çok iyi bir şekilde bağlamamız lazım. Sımsıkı bağlamamız lazım ve koltukların araca bağlandığı zaman oynamaması lazım. İkinci dikkat edeceğimiz konu da çocuğu oturtunca çocukların da çocuk oto koltuklarına sımsıkı bağlanması lazım. Bunlar sağlandığı sürece çocuğumuz güvenlikte olacaktır. Kaza sırasında, önceden bahsettiğim o öne doğru fırlamak, yaralanmak ya da hayati tehlike söz konusu olmayacaktır. Çocuklarımızı araca çocuk oto koltuğu kullanarak sımsıkı bağlayalım, onların güvenlikleri için.
Çocuk oto koltuğu nasıl seçilir?
Daha önceden çocukların ağırlıklarından da bahsedilirdi. Artık bu söz konusu değil. Çocukların boyu çok daha önemli, yine buna göre seçeceğiz. Önce 0-2 yaş arasında kullanılan, önce anne kucağı dediğimiz, daha sonra da yine bu yaşlarına uygun koltuklar seçmemiz gerekiyor. Koltuklar genellikle arkaya dönük yani aracın gidiş yönünün tersine doğru bakan koltuklardır. Bu koltuklar kullanılmalıdır. Neden bu koltuklar kullanılmalıdır?
Bebeklerin başları kendi vücutlarına göre çok daha büyüktür, kasları gelişmemiştir. Eğer öne bakan bir koltuk kullandığımızda ani bir çarpışma veya fren yapma sırasında çocukların kafaları vücutlarının üst kısmı öne doğru fırlayacaktır. Bunun çocuğa zarar verme olasılığı çok yüksektir. Eğer koltuk arkaya doğru dönükse bu çarpışma sırasında koltuğun arkalığı çocuğun kafasını, boynunu, sırtını koruyacaktır ve çocuğun yaralanma ihtimali çok daha az olacaktır. Bu, 2 yaşına kadar. İsveç gibi bazı Avrupa ülkelerinde “bunu 4 yaşına kadar kullanması gerekir” de deniyor. Onun için bu yaş çocuk için koltuğu seçerken buna çok dikkat etmemiz gerekir.
Çocuk oto koltuğu alırken dikkat edilecekler
Normal, öne doğru kullanılmak üzere tasarlanmış bir koltuk arkaya çevrilip kullanılamaz. Bu koltuklar özel tasarlanmıştır. Özel olarak yapılmıştır, ona göre seçmek gerekir. Çocuk büyüdükçe; 2, 3, 4 yaşında öne doğru bakan koltuklar kullanacağız. Bunların kendinden kemerleri vardır.
6 yaştan sonrasında da yükseltici dediğimiz ya da arkalıklı yükseltici dediğimiz koltuklar vardır. Bunlar aracın emniyet kemeri ile birlikte kullanılır.
Arkalıksız yükseltici koltukların yeteri kadar koruyucu olmadığı bugün anlaşılmıştır. Özellikle yandan çarpışmalarda. Onun için bazı Avrupa ülkelerinde yapımı ve satımı yasaklanmıştır. Onun için sizlere benim tavsiyem arkalıklı yükseltici koltuklar kullanılmasıdır. Peki bu koltukları nasıl bağlıyoruz araca? Bu, ikinci önemli konumuz. Çocukları araca bağlamanın iki tane önemli yöntemi var. Birincisi izofix dediğimiz koltuklarda olan araca bağlama aygıtı ve de araçlarda bunlar için özel olarak yuvalar vardır. Oraya girer ve otomatikman koltuğu araca bağlar, sabit bir şekilde bağlar.
Öteki yöntem, eğer bunlar yoksa aracınızda ya da koltuğunuzda aracın emniyet kemeri ile koltuğu araca bağlayabilirsiniz. Bunun için de koltukla birlikte gelen bilgileri çok dikkatli okuyup uygulamak gerekir. Çünkü her koltuğun bağlanış şekli, kemer ile bağlanış şekli değişik olabilir. Bunu da yaptık. Koltuğu araca sımsıkı bağladık. Üçüncü konu, çocuğu da koltuğa sımsıkı bağlamak; ister kendinden kemerli koltuklar olsun ister emniyet kemeri kullanarak olsun.
Bu kemerler sımsıkı çocuğu koltuğa sarması gerekir. Kemerle çocuğun arasında fazla boşluk kalmaması gerekir. Bunu da yaptıktan sonra çocuğunuz trafiğe güvenle çıkabilir, güvenle yolculuk yapabilir.
Kazada kullanılmış çocuk oto koltukları kesinlikle kullanılmamalıdır. Görünüşünde herhangi bir şey olmasa bile çocuk oto koltuğu zarar görmüş olabilir. Onun için bu tür koltukları kullanmamak gerekir. Bir de kış giysileri ile çocukları araca oturtup bağlamalı mıyız? Buna da yanıtımız şu: Kış giysilerini çıkartıp çocukları araca daha ince giysilerle bağlamak gerekir, çünkü kış giysileri kemerde bolluk yapabiliyor. Onun için buna da dikkat etmemiz gerekiyor.
Hamilelikte araç kullanımı ve araçta güvenlik nasıl olmalı?
Doğru takılmış emniyet kemerleri çarpışmalarda hayat kaybı ya da ciddi yaralanma risklerini son derece azaltmaktadır. Dolayısıyla seyir halinde bir araba içinde insanların ön ya da arka koltuk demeden, uzun ya da kısa seyahat demeden ya da şehir içi ya da şehirler arası demeden kesinlikle kemerlerini bağlamaları gerekmektedir.
Peki, yolcu içinde yolcu ya da diğer bir deyişle henüz doğmamış bebekleri nasıl koruyabiliriz? Hamile kadınların da aynı şekilde bütün yolcular gibi kemerlerini takmaları gerekmektedir. Tabii bu çok özel bir engel olucu, doktorun tavsiye ettiği bir durum yoksa.
Hamilelikte kemer kullanımı
Türkiye’de maalesef arka koltukta kemer takma alışkanlığı henüz yerleşmiş değil. Oysa arka koltukta kemer takmak en az ön koltuktaki kadar önemli çünkü arka koltuktaki yolcu sadece kendi hayatını değil, ön koltuktaki yolcu ya da sürücünün hayatını da, eğer kemer takmamışsa tehlikeye atabilmektedir. Amerika’da ve İngiltere’de hamileler için kemer takma bilgisi Ulaştırma Bakanlığı tarafından açıklanmış durumda. Bu açıklamaya göre kemer omuzun ortasından geçmesi gerekir. Kemer çok aşağıdaysa ya da kemer boğazını kesecek şekilde duruyorsa, bu da yanlıştır. Kesinlikle omuzun ortasından geçmesi lazım.
Hamilelikte araç içinde emniyet kemerinin ayarlanması
Bunu sağlamak için pek çok arabada ayar vardır. Kemerin yüksekliği belirlenebilir. Eğer çok alçaksa büyük bir ihtimalle kolunuza sarkacaktır. Çok yüksekse büyük bir ihtimalle boynunuzu kesecektir. Dolayısıyla boyunuza göre bunu ayarlayıp omuzun ortasından geçmesini sağlamanız lazım. Ayrıca hamile kadınlarda göğüsler büyüdüğü için ve karında kocaman bir bebek olduğu için bu da ayrıca dikkat edilmesi gereken bir konu: kemerin çapraz kısmının iki göğüsün ortasından geçmesi gerekir. Bu iki göğsün ortasından geçen kemer hiçbir şekilde bebeği taşıyan karnın üzerinden geçmemesi lazım. Bu karnın ya sağından ya solundan ya altından geçmesi lazım. Yani ani bir çarpışma anında bu kemerin bebeğe kesinlikle baskı yapmaması lazım.
Fakat bu demek değil ki, kemeri gevşek takın. Kemer halen sıkı takılacak fakat yerinde ve doğru takılacak. Kemerin düz kısmı, yatay kısmı ise mümkün olduğu kadar bebeği taşıyan göbeğin altında olması gerekiyor. Bu, bacaklara takılacak demek değil. Bu, gene yanlış çünkü o, şu leğen kemiklerinin üzerinden geçmesi lazım o kemerin. Demin de bahsettiğim gibi kesinlikle göbeğin, bebeği taşıyan göbeğin üzerinden geçmemesi lazım. Kemerin yatay kısmının mümkün olduğu kadar aşağıya itilmesi lazımdır.
Temel olarak hamile kadınlar kemer takabilir, yalnız doğru takmaları çok önemlidir. Dolayısıyla bu kemeri doğru taktıkları sürece ön koltukta ya da arka koltukta ya da sürücü olarak ya da yolcu olarak; rahatlıkla, kemerlerini doğru taktıkları takdirde yolculuklara güvenli bir şekilde çıkabilirler.